پرورش ستاره‌هاي فوتبال در آژاكس
عليرضا شاملو
آژاكس باشگاهي است كه با كشف استعدادها و با پرورش آنها ستاره‌هاي بزرگي را به فوتبال جهان معرفي مي‌كند.باشگاه آژاكس آمستردام كه نامش از يك قهرمان تاريخي يوناني گرفته شده،تيمي حرفه‌اي، قديمي و پرافتخار در فوتبال اروپا است. اين تيم به همراه آيندهوون و فاينورد از سه قدرت بزرگ در فوتبال هلند به شمار مي‌آيند كه بيشترين قهرماني را در ليگ اين كشور به دست آورده‌اند.
بر اساس اعلام فدراسيون بين المللي تاريخ و آمار، آژاكس يكي از موفق‌ترين باشگاه‌ها در دنيا است و هفتمين باشگاه در جدول رده‌بندي اين فدراسيون از نظر ميزان افتخارات در قرن بيستم به شمار مي رود. اين تيم يكي از پنج باشگاهي است كه به دليل بدست آوردن افتخارهاي زياد در اروپا، مي‌تواند جام قهرماني اين قاره را براي هميشه در ويترين باشگاه نگه دارد. آنها در سالهاي 1973 و 1972 و 1971 سه بار پياپي بر بام اروپا ايستادند. افتخاري كه تاكنون هيچ تيمي در اروپا نتوانسته آن را تكرار كند. در سال 1972 در كنار قهرماني اروپا، در ليگ هلند و جام حذفي اين كشور نيز قهرمان شدند.
آخرين قهرماني آمستردامي‌ها در اروپا به سال 1995 باز مي‌گردد، جايي كه آنها ليگ قهرمانان اروپا و جام باشگاه هاي جهان را فتح كردند. سال 1996 نيز آنها به فينال ليگ قهرمانان اروپا رسيدند، ولي در پنالتي بازي را به يوونتوس واگذار كردند. در فصل 72-71 آنها پس از قهرماني در اروپا توانستند جام بين قاره‌اي را نيز بدست آوردند. تنها دو تيم يوونتوس و بايرن مونيخ موفق به كسب چنين افتخاري شده‌اند.
*نگاهي تاريخي به باشگاه بازيكن بازيكن ساز در قاره سبز
باشگاه آژاكس در 18 مارس سال 1900 بوسيله سه نفر تاسيس شد. فلوريس استمپل، كارل ريسر و يوهان ديد. نام باشگاه نيز از يك قهرمان يوناني گرفته شده كه در تروجان عليه تروي مي‌جنگيد. در ايلياد از او به عنوان پسر عموي آشيل نام برده شده كه با هكتور يكي از سران سپاه تروي، جنگي تاريخي داشته است.
نخستين مربي رسمي آنها جك كاروان بود كه آژاكسي‌ها تحت هدايت او در سال 1911 به سطح اول فوتبال هلند راه يافتند.
در همان سال بود كه آنها رنگ پيراهن خود را به شكل رسمي اعلام كردند، رنگي كه تا امروز نيز بر پيراهن آنها باقي مانده است. نخستين قهرماني آنها نيز در 1915 بدست آمد ولي به دليل بروز جنگ جهاني اول و درگيري بيشتر بازيكنان فوتبال هلند با آن،اين قهرماني از سوي فدراسيون فوتبال هلند پذيرفته شده نيست. از آن پس آژاكس همواره به عنوان تيمي مطرح در فوتبال هلند بوده و قهرماني‌هاي متعددي را بدست آورده است. آنها 29 بار قهرمان هلند شده‌اند و 18 بار نيز جام حذفي را بدست آورده‌اند. 4 بار ليگ قهرمان اروپا را فتح كرده‌اند، 2 بار جام باشگاه‌هاي جهان، يك جام يوفا و سوپركاپ اروپا را نيز در سالهاي 1973 و 1995 به خانه برده‌اند.
بسياري از كارشناسان قهرماني‌هاي متعدد آژاكس را مديون مربيان خوب اين تيم در طول تاريخ مي‌دانند كه با پشتيباني آكادمي جوانان اين باشگاه بدست آمده‌اند. مربياني مانند جك رينولدز، ويك باكينگهام، رينوس ميشل، لئوبين هاكر، لوئيس فان خال، يوهان كرايوف، مورتن اولسن و رونالد كومان. آنها در مقاطع مختلف تاريخ با باشگاه كار كرده و قهرماني هايي را بدست آورده‌اند. پشتوانه اين مربيان، بازيكناني بوده‌اند كه از آكادمي جوانان باشگاه به تيم اصلي راه يافته‌اند. اين آكادمي به اعتقاد برخي، يكي از بهترين آكادمي‌هاي جوانان در فوتبال جهان است زيرا بازيكنان پرورش يافته در آكادمي باشگاه در اين قهرماني ها نقش پررنگي داشته‌اند.
*ستاره‌هاي ماندگار آمستردام در قلب فوتبال جهان
از جمله ستاره‌هاي پرورش يافته در مكتب آژاكس مي‌توان به يوهان كرايف اشاره كرد كه در سال 1964 از آكادمي به تيم اصلي آژاكس راه يافت. كرايوف طي دو دوره حضور در اين تيم، سه بار قهرمان ليگ قهرمانان شد و هشت بار نيز در ليگ هلند را فتح كرد. او در حال حاضر اسطوره باشگاه به شمار مي‌رود و پيراهن شماره 14 وي براي هميشه بازنشسته شده است.
از ديگر بازيكناني كه از آكادمي به تيم اصلي راه يافته و در تيم تاثير شگرفي داشته‌اند، مي‌توان به فرانك ريكارد، ماركوفان باستن، دنيس برگ كمپ، پاتريك كلايورت و ادوين فان در سار اشاره كرد.علاوه بر ستاره هاي نامبرده بايد اعتراف كرد كه پديده هاي زيادي از قلب باشگاه كلاسيك هلندي پرورش يافته و به دنياي حرفه اي فوتبال معرفي شدند. نام هايي كه با مرور خاطره هاي گذشته مي توان بسياري از آنها را به ياد آورد.
برنامه اين آكادمي بر اين اساس استوار است كه بازيكنان با استعداد را يافته و به يك بازيكن در سطح جهاني تبديل كند. بازيكناني مي‌توانند به اين سطح برسند كه راهي سخت و طولاني را زير نظر مربيان خود گذرانده باشند. آنها پس از كامل كردن اين راه با نظر نهايي مربيان آكادمي و تيم اصلي مي‌توانند به تيم نخست شهر راه پيدا كنند.
كاركردن با اين مربيان بسيار سخت است و بازي كردن در تيم اول شهر آمستردام، يك رويا. رويايي براي بازيكنان جوان و نوجواني كه مي‌خواهند در يكي از باشگاه‌هاي بزرگ بازي كنند. روياي بازي در ورزشگاه آمستردام، كاري است كه سالانه يك يا دو بازيكن جوان آكادمي مي‌توانند به آن دست پيدا كنند.
آژاكس به داشتن استقلال در كار و اتكا بر آكادمي جوانانش شهره است. بازيكنان جوان از ابتدا كه در اين آكادمي نام نويسي مي‌كنند و طي سالياني كه فوتبال را فرا مي‌گيرند، به آنها آموخته مي‌شود كه آژاكسي بازي كنند. زيرا باشگاه صاحب سبكي است كه در دنياي فوتبال زبان‌زد است.
سيستم بازي 3-3-4 ، نوع تمرين، نحوه موقعيت سازي و حتي قوانيني براي زمان‌هاي حضور درخانه. تمامي اينها به شكل‌گيري يك بازيكن با قالبي مشخص كمك مي‌كند. در نهايت بازيكناني كه از آكادمي بيرون مي‌آيند، بازيكناني موقعيت ساز، موقعيت‌ياب، خلاق، سريع و داراي تفكر تهاجمي هستند كه بيشتر به بازي در زمين حريف علاقمند هستند. آنها بازي جوانمردانه را در دستور كار خود قرار مي‌دهند و بسيار جذاب بازي مي‌كنند. بيشتر آنها با تكنيك و داراي شخصيت بالاي فوتبال هستند.
در آكادمي آژاكس براي هر بخش از آموزش هاي فوتبالي، 10 معيار در نظر گرفته مي‌شود كه تمامي بازيكنان بايد در آنها نمره قبولي بگيرند. در نهايت بازيكناني كه گذرنامه حضور در تيم اصلي را دريافت مي‌كنند بازيكناني هستند كه همه چيز براي تبديل شدن به يك بازيكن بزرگ را در اختيار دارند و تنها بدترين اتفاق‌ها مي‌تواند آنها را از رسيدن به اين عنوان بازدارند.
* دهه 90 دوران طلايي آكادمي آژاكس
دهه 90 اوج شكوفايي بازيكناني بود كه از آكادمي به تيم اصلي آمده بوند. بازيكنان جوان آژاكس، در سال 1995 قهرمان اروپا شدند. بسياري از كارشناسان فوتبال، آن تيم را بهترين تيمي مي‌دانند كه با ميانگين سني پايين توانسته قهرمان اين جام شود. جواناني كه همه از آكادمي آژاكس آمده بودند و آژاكسي بازي مي‌كردند.
ادوين فان در سار درون ايستاده بود. مايكل رايزيگر، فرانك دي بوئر و دني بلايند در خط دفاع قرار داشتند. رونالد دي بوئر، ادگار داويدز و كلارنس سيدروف در خط هافبك قرار داشتند و در خط حمله نيز پاتريك كلايورت و مارك اوورمارس انجام وظيفه مي‌كردند. هدايت اين تيم را نيز لوئيس فان خال به عهده داشت كه يكي از بهترين مربيان اروپا است.
پس از اين تاريخ بيشتر بازيكنان اين تيم راهي باشگاه‌هاي ديگر در سراسر اروپا شدند و هر كدام به موفقيت‌هاي بسياري رسيدند. فان درسار در يوونتوس ومنچستريونايتد، كلايورت در بارسلونا، اوورمارس در آرسنال، سيدروف در ميلان، رئال مادريد،اينترميلان، مايكل رايزيگر نيز به همراه برادران دي بوئر بهترين سالهاي خود را در بارسلونا سپري كردند.
تمامي موفقيت‌هاي بدست آمده توسط اين بازيكنان، مديون فرهنگ فوتبال در آكادمي جوانان باشگاه آژاكس است. مدرسه‌اي كه هفت زمين تمريني دارد و سالانه بودجه هنگفت چهار و نيم ميليون يورو به آن اختصاص داده مي‌شود. داراي 240 بازيكن است كه با همه آنها قرارداد رسمي ببسته شده و همه در عضويت هفت تيم باشگاه در مقاطع مختلف سني هستند.
*بررسي آكادمي در سال هاي اخير
در سالهاي اخير نيز اين باشگاه توانسته بازيكنان خوبي را به سطح نخست فوتبال دنيا معرفي كند. پايه اصلي تيم ملي فوتبال هلند در سالهاي اخير را بازيكنان آژاكس تشكيل داده‌اند تا جايي كه در فينال جام جهاني 2010 در آفريقاي جنوبي، هشت بازيكن در زمين حضور پيدا كردند كه همگي فوتبال خود را از آكادمي فوتبال آژاكس آغاز كرده بودند.
وسلي اشنايدر، رافائل فان درفارت، مارتن استكلنبرگ، الجرو اليا، جان هيتينگا، نايجل دي يانگ و گريگوري فان در ويل.
آندره اويجر نيز كه عضو آكادمي آژاكس بوده است در اين ديدار به ميدان نرفت.
*اظهارات با سابقه ترين مربي در رده جوانان باشگاه آژاكس
پاتريك لادرو كه به مدت 20 سال در مركز تمريني آكادمي جوانان آژاكس به عنوان كمك مربي فعاليت مي‌كند در خصوص آكادمي مي‌گويد: ما در اينجا ابتدا 20 بازيكن جوان را در يك جلسه تمريني كنار هم قرار مي‌دهيم. در تمامي زمينه‌ها از آنها تست مي‌گيريم و از ميان آنها 5 نفر كه بهترين ميانگين را داشته‌اند، انتخاب مي‌كنيم. اين روند را چهار مرتبه تكرار مي‌كنيم تا تعداد بازيكنان انتخابي به 20 برسد. از بين اين 20 نفر، 10 بازيكن به همراه يك دروازه‌بان انتخاب خواهند شد كه در مجموع يك تيم را تشكيل خواهند داد. اين تيم كودكان زير 9 سال هستند كه بازيكنان آن كم‌ترين سن را در آكادمي باشگاه دارند.
لادرو در اين خصوص كه چه تعداد بازيكن در تيم‌هاي پايه باشگاه فعاليت مي‌كنند، گفت: ما 12 تيم 10 نفره داريم. از رده زير 9 سال تا زير 19 سال. در حال حاضر نيز آژاكس با 60 بازيكن قرارداد رسمي و حرفه‌اي دارد.
وي ادامه داد: ما فكر مي‌كنيم اين بهترين روش است زيرا از اين مسير مي‌توانيم بهترين بازيكنان را در همه رده‌هاي سني پيدا كنيم. پس از آن روند پيشرفت فيزيكي و ذهني آنها را با روش‌هاي دقيق اندازه‌گيري مي‌كنيم. نمودار پيشرفت بازيكنان جوان هيچ گاه يكنواخت نبوده و همواره صعودي است. وقتي بازيكنان را در سطوح مختلف مورد آزمايش قرار دهيم، آنها استعدادهاي خود را به شكل گسترده‌تري بروز مي‌دهند. همين مسئله مي‌تواند به باشگاه كمك كند تا در شناسايي و انتخاب بازيكنان برتر كار ساده‌تري داشته باشد. در نهايت بازيكناني انتخاب مي شوند كه از ديد كادر فني آينده درخشان تري داشته باشند.
پاتريك لادرو در مورد نقش باشگاه آژاكس در فوتبال هلند و اروپا نيز گفت: ما همواره سعي داريم بهترين بازيكنان بومي هلند را معرفي كنيم تا بتوانند آينده فوتبال در اين كشور نيز تامين شود. با پيدا كردن استعدادهاي جوان مي‌توانيم اين اطمينان خاطر را به سران فدارسيون فوتبال هلند بدهيم كه ما بازيكن سازي خود را انجام خواهيم داد تا آنها بيشتر به كارهاي مديريتي و تامين بودجه و كارهاي اجرايي برسند تا به شكلي شايسته از استعدادهاي كشف شده براي پيشرفت و قهرماني فوتبال هلند استفاده كنند.
ما براي اروپا و جهان نيز برنامه‌هايي در دستور كار داريم. در حال حاضر وب‌سايتي را طراحي و راه‌اندازي كرده‌ايم تا مربيان جوان در سراسر دنيا بتواند از نقطه نظرهاي ما آگاه شده و ما نيز از اطلاعات آنها استفاده كنيم. در آفريقاي جنوبي و قاره آمريكا مدارس فوتبال را افتتاح كرده‌ايم. در آسيا نيز در كشور امارات، آكادمي باشگاه آژاكس راه اندازي شده تا در آسيا نيز فعاليت داشته باشيم. اين شيوه به ما كمك مي‌كند تا تمامي اقليم هاي دنيا را زير نظر گرفته و براي يافتن و تربيت استعدادها تلاش كنيم.
لادرو در مورد اينكه راه‌اندازي اين سايت‌ها چه كمكي به مربيان جوان مي‌كند، گفت: ما در اين سايت‌ها، هفت سرفصل را پيش‌بيني كرده‌ايم كه هر سه فصل داراي نمودار، انيميشن، ويدئو و تحليل‌هاي مختلفي است. هر كدام از اين فعاليت‌ها مي‌تواند به برنامه‌هاي مربيان در جلسه‌هاي تمريني كمك كند تا آژاكسي باشند. اين هفت سرفصل عبارتند از:
1-ارسال و دريافت پاس
2- تمرين تكنيك
3- موقعيت سازي
4- تمرين هد زدن
5- نقش تمام كنندگي
6- خود را در موقعيت گل قرار دادن
7- انجام بازي‌هاي تداركاتي براي پياده سازي آموخته‌ها
ما بدون شك يكي از تيم‌هايي هستيم كه در تمام مدت سال برنامه‌هايي جهت پيشرفت بازيكنان داريم. اين برنامه‌ها در مدت تعطيلي مدارس با جديت بيشتري پيگيري مي شوند. اگر در اين مدت بازيكنان بهتري پيدا كنيم، آنها را جايگزين بازيكنان حاضر در تيم مي‌كنيم.
در كل سه بار طي يك سال از بازي و تمرين بازيكنان فيلمبرداري خواهد شد. يك بار در جلسه نخست تمرين، بار دوم در ژانويه و مرتبه آخر نيز در ماه مي، سپس اين فيلم‌ها را مورد بازبيني قرار مي‌دهند تا عملكرد و ميزان پيشرفت بازيكنان مورد بررسي دقيق قرار گرفته ونقاط ضعف آنها رفع گردد. در پايان فصل بازيكناني كه توانسته‌اند نظر سرمربي را جلب نمايند، به گروه سني بالاتر رفته و زير نظر مربي جديدشان به فعاليت خواهد پرداخت.
در باشگاه آژاكس، فيلم‌هاي گرفته شده از بازيكنان، به شكل ويژه‌اي مورد توجه است. سران آكادمي اين فيلم‌ها را يكي از عوامل پيشرفت بازيكنان مي‌دانند زيرا با مورد توجه قرار دادن آنها، به سادگي مي‌توان ايراد بازيكنان را پيدا كرد و در صدد رفع آن برآمد. اين فيلم‌ها يكي از دارايي‌هاي ارزشمند باشگاه هستند كه وظيفه هر مربي حفظ آنها در طول فصل و انتقال آن به سرمربي بعدي خواهد بود. مربيان تمام رده‌هاي سني چنين وظيفه‌اي دارند.
پاتريك لادرو، در پايان صحبت‌هايش گفت: اگر چه ما هر سال برنامه‌ريزي‌هاي دقيق‌تري براي پيشرفت باشگاه انجام مي‌دهيم و ايرادهاي گذشته را نيز رفع مي‌كنيم، اما در ساختن بازيكنان بزرگ كه تبديل به اسطوره شوند، ناكام بوده‌ايم. ديگر نسلي همانند فان در سار، سيدروف، داويدز و برادران دي بوئر نخواهد آمد.
*هماهنگي باشگاه هلندي با استانداردهاي فيفا
همسان سازي باشگاه با استانداردهاي جهاني، همواره مي‌تواند زمينه‌هاي موفقيت در يك تيم را فراهم نمايد. وقتي آكادمي جوانان باشگاه شما يكي از مشهورترين آكادمي‌ها در جهان باشد، سران باشگاه بايد نسبت به استاندارد سازي تجهيزات تيم نيز توجه ويژه‌اي داشته باشند. آژاكس در سال 2002 به نخستين باشگاهي تبديل شد كه زمين تمريني يك ستاره‌اي را راه اندازي كرد كه بر اساس آخرين استانداردهاي فيفا بود. اين نشان از آن دارد كه وقتي باشگاهي مي‌خواهد همواره در اوج بماند، بايد بر اساس آخرين استانداردها پيش برود و به قولي تمام بخش‌هايش حرفه‌اي و به روز باشد. آژاكسي‌ها بر اين اساس و پس از افتتاح زمين تمريني، باز هم نخستين باشگاهي بودند كه چمن مصنوعي استاندارد فيفا را در زمين‌هايش مورد استفاده قرار دادند.
آژاكس باشگاهي است كه براي باقي ماندن در اوج همواره بهترين كارها را انجام مي‌دهد. براي رسيدن به اين هدف و توسعه فوتبال، بايد با ديدي باز به فوتبال نگريسته شود و استراتژي‌هاي مورد استفاده در انجام كارها، بهترين باشد.
باشگاه آژاكس با راه‌اندازي زمين استاندارد و چمن مصنوعي مورد تائيد فيفا، بار ديگر نشان داد كه استراتژي آنها براي آينده، يك استراتژي برنامه‌ريزي شده با ديد باز است، آنها اين زمين را براي كودكان زير 10 سال نيز مورد استفاده قرار مي‌دهند تا بتوانند از ابتدا كودكان خود را با بالاترين سطح امكانات رشد دهند. اگر آنها بتوانند بدين ترتيب پيشرفت خود راحفظ كنند تا 10 سال آينده باشگاه و تيم ملي هلند به قهرماني‌هاي بسياري در سطح باشگاهي و ملي خواهند رسيد و نسلي در فوتبال اروپا بوجود خواهد آمد كه بسيار طلايي‌تر از نسل‌هاي قديم خود خواهند بود.
*برنامه‌هاي بلند مدت و داشتن استراتژي در توسعه فوتبال
بوجود آوردن تغييرات و پايبندي به آن، تعهد بسياري را مي‌طلبد. اگر اين تعهدات براي كودكاني كه در آستانه فراگيري بسياري از مسائل هستند اتفاق بيفتد، آنها نيز با همين شيوه رشد خواهند كرد. بدين ترتيب مربيان باشگاه مي‌توانند با خيالي آسوده، تنها روي كارهاي تاكتيكي تمركز كنند چرا كه اين بازيكنان به شكل مدرسه‌اي، بسياري از كارهاي فرهنگي را فرا گرفته و بدون استرس، ترس و فشارهاي كاذب، فقط روي پيشرفت فوتبال خود تمركز مي‌كند.
وقتي با بازيكنان جوان قرار داد حرفه‌اي بسته مي‌شود، آنها از نظر مالي تامين هستند. بهترين امكانات نيز در اختيارشان قرار دارد. تنها چيزي كه دغدغه آنهاست، فقط و فقط فرا گرفتن فوتبال زير نظر بهترين مربيان دنيا است و اين براي يك علاقمند به فوتبال، دغدغه شيريني است.
قلب آمستردام جايي است كه نوجوانان زير 10 سال به باشگاهي مي‌آيند كه در آينده اي نزديك به ستاره هاي جهان فوتبال تبديل خواهند شد. در چند سال گذشته ورود سرمايه دارهاي بزرگ به فوتبال و تزريق بي رويه پول به اين رشته ورزشي تا حدودي از بازيكن سازي و آموزش هاي كلاسيك باشگاه آژاكس كاسته است. بي دليل نيست كه نماينده هلندي در سالهاي اخير توان كم تري براي رويارويي و شكست بزرگان فوتبال را دارد. اگرچه اعتبار و نام آژاكس همچنان به قوت خود باقي است و مي توان واژه "مدرسه فوتبال " واقعي را در اين باشگاه معني كرد.
فارس
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
http://www.yazdfarda.com/news/af/30830/
یکشنبه 29,سپتامبر,2024